Helaas kunnen we nu niet met de boswachter op stap, maar hij heeft wel een fijne luistertip!
Vogelzang in de achtertuin
Ineens is het er weer. In het vroege voorjaar, wanneer de dagen beginnen te lengen en de temperatuur langzaam oploopt en soms zelfs even lenteachtig is, beginnen de hormonen duidelijk hoorbaar en zichtbaar op te spelen in de vogelwereld. Het gedrag wordt anders. Overal waar voldoende ‘groen’ is, hoor je ze.
Het zijn vooral de zangvogels die de mooiste melodieën kunnen voortbrengen. De mannetjes van veel soorten moeten zo hun stinkende best doen om als een Romeo hun Julia te ‘veroveren’. Die hebben vaak ook het hoogste lied. Eerst hoor je de soorten die het hele jaar in ons land zijn, zoals de merel, huismus, pimpelmees en winterkoning. Vanaf half maart tot half mei komen veel soorten terug die in Zuid-Europa of zelfs Afrika hebben overwinterd. Dat is een hele onderneming voor ‘onze’ broedvogels. De tjiftjaf, een klein, vaal, grijsgroen vogeltje, dat houdt van jong loofbos en struweel, is een van de eersten. Al gauw volgen de blauwborst, zwartkop, fitis en boerenzwaluw. Er zitten ook zeldzame soorten bij die wat later terugkomen, zoals de huiszwaluw en wielewaal.
pimpelmees - foto Aaldrik Pot
Niet elke zangvogelsoort heeft een uitbundige zang. De goudvink is daar een van. Dat is ook niet nodig. Want nadat het mannetje een vrouwtje voor zich heeft gewonnen, blijven ze hun hele leven een trouw stelletje. Gaat een van de twee dood, dan wordt er een nieuwe partner gezocht. Het mannetje heeft wel een prachtige, donkerroze-rode borst dat de zeer bescheiden zang compenseert. Wat veel mensen niet weten is dat alle kraaiachtigen, de kauw, zwarte kraai, roek, raaf, ekster en gaai, ook zangvogels zijn. Boswachter Jos: ‘Ik heb het zelf nog maar een paar keer mogen aanschouwen, maar het is werkelijk fantastisch als je een gaai in de ochtendzon op een boomtak zijn zachte, prevelende zang hoort voortbrengen.’
goudvink - foto Mark van Els
Ook als de meeste soorten inmiddels een partner hebben gevonden en al aan het broeden zijn, blijven de mannetjes toch doorzingen. Dat is om hun territorium (leefgebied) af te bakenen en te beschermen tegen soortgenoten. Tot het einde van het broedseizoen hebben hij en zijn vrouwtje zo de grootste kans om voldoende voedsel te blijven vinden voor zichzelf en later ook voor hun jongen. In de loop van juni wordt het al een stuk stiller.
In verband met de Coronapandemie zijn bij Staatsbosbeheer onder andere alle excursies in het hele land afgelast. Ook de kindermiddagen ‘Help de boswachter’, met de boswachter op stap elke eerste woensdagmiddag van de maand in de Koppeltuinen, gaan voorlopig niet door. Staatsbosbeheer volgt de maatregelen zoals die door het RIVM zijn opgesteld. Wanneer u er op uitgaat, spreekt het voor zich om ook de maatregelen van het RIVM op te volgen! Maar je kan ook vroeg in de ochtend of in de avond het raam of de achterdeur openzetten, of loop uw tuin in of stap het balkon op. Met wat geluk heeft u een gratis (mini)vogelconcert. Geniet ervan!
Jos Kloppenburg
boswachter publiek
Staatsbosbeheer IJsselvallei-Vechtdal
Blog: www.boswachtersblog.nl/overijssel
https://www.staatsbosbeheer.nl/doe-opdrachten-voor-in-de-tuin